TARİH NEDEN TEKERRÜR EDİYOR?

Yayınlanmadan önce son kontrol okuması yapmak için gözden geçirmekte olduğum İstanbul tarihi ile ilgili bol görsel malzemeli kitap çok ilgimi çekti.
Edebiyat ve günlük tarih alanında yaptığı değerli çalışmalarla kültür yaşamımıza önemli emekler veren araştırmacı Sosyolog Abdullah Özkan'ın değerli arşivi ve bilgi birikimiyle biçimlenen ve henüz yayınlanmayan bu kitabın ilk okuru olarak son derece olumlu izlenimler edindim.
Tarih tekerrürden ibarettir sözünü hiç sevmeyen biri olarak bu kitabın gözönüne çıkardığı tarihi gerçeklerin sonucu tarih hakkında bu sözün nasıl anlaşılması gerektiğini anladım.
Neden mi?
Zira insanların ve toplumların kültürel ve akılsal gelişiminde tekrarı en önemli olgunun bilgi ve anlayış yetersizliğine bağlı direnç olduğu değişmeyen bir gerçek.
Çünkü insan ve toplumların ortalama gelişim seviyesinde hep bu etken ölçü oluyor.
Osmanlı tarihinin günlük kayıtlarında ortaya çıkan sonuç her zaman ortaya şu veya bu biçimde çıkan, gelişme veya yeniliklere gösterilen direnç yani tutuculuk.
İTek tek birey veya grupların kimi çağdaş hamlelerini yutan bir kara delik.
eğitimli akılların bilgi ve sezgiye dayalı iyi niyetli, yönetimsel girişimini baltalayan da hep bu gömülü direnç nüvesi.
Buna rağmen değişim ve ilerleme kaçınılmaz oluyor.
Bu nedenle de tarih tekerrürden ibaret değil ama değişime gösterilen direnç hep tekkerrür ediyor.
Bu tepki, bu direnç kimi zaman gelişimin seyrini yavaşlatıp kimi zaman hızlandırıyor.
Ama değişim kaçınılmaz.
Bu yolda kaç kişi kurban edilmiş kaç kişi harcanmış ama gelişim önlenememiş. Yani aslında tüm bu engellere karşı gelişim yolunda değişim hep tekerrür ediyor.
Benim tarih tekerürden ibarettir sözünden çıkardığım sonuç bu.
Yani önlenemez değişime gösterilen tepki bir şekilde hep tekrarlanıp yaşamları alt üst ediyor.
Bilgi çağında bilgisiz şarlatanlar her şeyi değişime bağlayarak tutuculuğa ilericilik kisvesi giydirmeyi beceriyorlar ama bilgi çağında artık doğru kaynaklardan doğru bilgiye varabilmek daha çok mümkün.
Yeterki bilerek tepki verilsin.
Zaten tutuculuk ileri hamleyi her zaman en çok motive eden etken olmuştur.
Sevgi Özkan