MERAK TERBİYESİ!

Merak, insanın bilme ve öğrenmesinde önemli motivasyon sağlayan bir duygu olarak bilimsel pek çok araştırma ve buluşta önemli rol oynuyor

Toplumun merak kültürü, yaygın olarak benimsenen değerleri ve merak türlerinden oluşuyor.

Toplumda var olan merak türleri de, bireylerin entelektüel kapasitesi ve beyinsel kodlanmasıyla  biçimleniyor.

Mesela son günlerin insanlık için önemli bir merak konusu olan Mars’a indirilen MERAK’ı merak etmek, bilimsel merak açısından önemli bir gösterge. Toplumsal gündemi olmayan bilimsel merakı iyice yok eden acil sorunlarla dolu olan ülkemizde kaç kişi bu konuyu merak edebilecek bir durumda acaba?

Ciddi sorunlar yerine bireysel mahremiyetlere dönük merak giderme ve oluşturma açısından da tatmin aracı olarak insan ilişkilerinin önemli bir vazgeçilmezi olan dedikodu, özünde terbiye edilmemiş ve bilimsel olmayan bir meraka dayanıyor.

Dedikodunun özünde kişinin öğrendiğine kendi ekledikleriyle büyüyerek gerçeğinden kopan bir malzeme tüketimi söz konusu.

Yol açtığı pek çok yanlışlık ve çatışma nedeniyle kınansa da dedikodu insanların vazgeçemedikleri bir davranış açığı olarak gerçeği ve gerçeği algılama yeteneğini farklılaştırırken aynı zamanda komplo teorilerine yatkınlığı da arttırıyor gibi.

Bireysel hak ve hukukun gelişmediği toplumlarda özel yaşama dönük merak ve karışmalarla, insan mahremiyetinin ihlal edilmesi önlenemiyor.

Merak olgusunu başkalarının yaşamlarına dönük kısır küçük ve önemsiz noktalardan daha düşünsel ve bilimsel yönlere geliştiren insanlar, zaten merak terbiyesi kazanmış ve gelişmiş kişiler olarak başka biçimde var olmayı beceremezler.

Bireysel mahremiyet bilinci gelişenler, başkalarında neyi merak etmesi gerektiğini de denetleyebilen, kendileri kadar başkasının özeline de saygı duyulmasını gelişmişlik olarak kazanmış ve kollamış bireylerdir.

Basit içgüdülerden, düşünce ve bilgi ile yaşama gelişmişliğine evrilen akılların merak türleri ve kaliteleri çok farklılaşacağından böyle bireylere sahip toplumlar da bireysel hak kültürü açısından daha gelişmiş olurlar.

Bireylere merak terbiyesi, küçük yaşlarından itibaren çevresi ve toplum tarafından kazandırılması gereken önemli bir gelişim basamağıdır. Bu nedenle içgüdüsel merak duygusu, insanların toplumsal gelişimi yönünden çocukluktan başlayarak terbiye edilmesi gerekir.

Ülkemizde olan biten her şey dedikodu seviyesinde bir merak, toptancı değerlendirme ve yakıştırmalarla ele alındığından gerçeği doğru algılama ve olan biteni doğru okuma merakı merakı gelişmiyor.